هر زمان که ظالم یا متجاوزی قد علم کرده است، مردانی غیور با اراده‌ای پولادین و با فداکاری و از خود گذشتگی در مقابلشان ایستاده و با ظلم و تجاوز مبارزه کرده اند، حال یا در راه هدف والای خود کشته شده اند و یا به فتح پیروزی رسیده و ظلم و متجاوز را سر جای خود نشانده اند.
مصادیق حقیقی چنین مبارزاتی در تاریخ ملل مختلف با هر کیش و آئینی فراوان یافت می‌شود که بعضی از نمونه‌های آن حتی در قصه ها، داستان ها و اشعار سینه به سینه نقل شده است.
اما در دین مبین اسلام و به ویژه در مکتب تشیع به دلیل ویژگی‌های خاص در آن تأکید و بر حفظ حیات معنوی و عزت مسلمین در خصوص مبارزه با ظلم، تجاوز و فساد و… سفارشات و تأکیدات مهمی شده است.
ایثار در وهله اول به ویژه در کشورمان که فرهنگ غنی و عزیزی را با خود به یادگار دارد، شاید در نظر برخی افراد تنها به مقوله دفاع مقدس مربوط شود، زیرا هر زمان حرفی و سخنی از مقاومت هشت ساله مردم در مقابل دنیایی از دشمن به میان می‌آید ممکن نیست سخنی از ایثار در لابه‌لای این سخنان وجود نداشته باشد که البته دارای اهمیت و ارزش‌گذاری انسانی است، اما با گذشت زمان، ناگزیر از بازشناسی فرهنگ ایثار هستیم؛ چون نیازهای زمانی همزمان با پیشرفت‌های گوناگون بشری، این ناگزیری را پررنگ‌تر می‌کند.
در این رابطه و چگونگی ترویج و انتقال فرهنگ ایثار و شهادت به نسل امروز با امام جمعه محمودآباد گفتگو کردیم.
حجت‌الاسلام سید داوود موسوی در پاسخ به خبرنگار ما گفت: ایثار و شهادت به عنوان یک فرهنگ متعالی و در زمره عالی ترین مفاهیم الهی و نتیجه والاترین ارزش هایی می‌باشند که یک انسان متعهد می‌تواند به آن دست یابد. این مفاهیم اثرگذار می‌تواند فضای جامعه را به صورت گسترده تحت تاثیر قرار دهد و والاترین برکات را برای آن به همراه داشته باشد.
وی اذعان داشت: اگر شهدا و مفهوم شهادت به خوبی برای مردم معرفی گردد و به قالب‌های کلیشه‌ای مفهوم نگردد، بیشترین و بهترین بازخورد را به همراه خواهد داشت.
وی افزود: نباید فراموش کرد که فرهنگ ایثار و شهادت، دربردارنده آثار و برکات عظیمی است که به طور مستقیم و غیر مستقیم بر جامعه ما تاثیر می‌گذارد، چرا که ایثار و شهادت یکی از غنی ترین گنجینه های فرهنگ است که جلوه های اعجاب انگیز آن را در طول سالهای انقلاب اسلامی و در دفاع مقدس به طور خیلی آشکار دیده ایم.
حجت‌الاسلام موسوی امام جمعه محمودآباد و کارشناس مسائل مذهبی، در رابطه با دلایل موفق نبودن انتقال این فرهنگ به نسل امروز پاسخ داد: عدم شناخت صحیح و کافی نسل های جدید از فرهنگ ایثار و شهادت به واسطه ایجاد شکاف بین نسل جوان با نسل قبل که منشأ بخشی از مشکلات بوده و عدم پاسخگویی به شبهات ایجاد شده برای نسل جوان در این زمینه و همچنین تهاجم فرهنگی دشمنان داخلی و خارجی در قالب تبلیغات سوء رسانه‌ای و جنگ رسانه‌ای و جنگ نرم نسبت به فرهنگ اسلامی از جمله فرهنگ ایثار و شهادت، از جمله عواملی است که مانع انتقال این فرهنگ ارزشمند به نسل جوان شده است.
وی در ادامه با بیان اینکه وجود دغدغه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سطح جامعه و اولویت منافع فردی بر برنامه های همگانی که منجر به این شده که فرهنگ اسلامی و روحیه ایثار و شهادت طلبی در نزد اقشار مختلف جامعه کم شود، نبود ارتباط کافی خانواده‌ها با سازمان‌های فرهنگی و مذهبی از جمله بنیاد شهید و امور ایثارگران و ضعف در ساختار و محتوای سازمان‌ها و نهادهای مذهبی و فرهنگی مرتبط با امور ایثارگران را از عوامل دیگر موفق نبودن در بازکاوی این فرهنگ دانست.
موسوی، فرهنگ سازی و ارتقاء سطح آگاهی و باورهای دینی، ایجاد تعامل و ارتباط متمایز از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران با جوانان و به ویژه جوانان دانشگاهی و مدرسه‌ای و معرفی شهدا و ایثارگران به عنوان الگوهای راستین برای جوانان را از موثرترین راهکارهای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت برشمرد و تاکید کرد: ما باید شهدا را به عنوان الگوهای راستین به جوانان بشناسانیم و بازسازی و با اقداماتی از جمله تبلیغات رسانه‌ای و اختصاص بخشی از خطبه‌های نمازجمعه به این مورد، در این راه از ظرفیت های موجود نهایت استفاده را کنیم و به دنبال شیوه های جدید و خلاقانه برای انتقال این فرهنگ باشیم.
وی اضافه کرد: برگزاری همایش‌ها، کنفرانس‌ها و مسابقات علمی و پژوهشی در قالب فراخوان آثار در ابعاد مختلف فرهنگ ایثار با همکاری بنیاد شهید و نهادهای فرهنگی و مذهبی و دانشگاه‌ها ، مدارس و صدا و سیما و اقدام به برگزاری برنامه‌های اجتماعی از جمله ایجاد نمایشگاه، اعزام قشرهای مختلف به مناطق عملیاتی و برگزاری مسابقات و تورنمنت‌های ورزشی با عنوان شهدا و یادمان و یادواره ایثارگران، اقداماتی است که بسیار می‌تواند در انتقال این فرهنگ تاثیرگذار باشد.
امام جمعه محمودآباد با بیان اینکه یکی از رسالت‌های اصلی رسانه‌ها نشر فرهنگ ایثار و شهادت و پاسداری از آن است خاطرنشان کرد: رسانه های جمعی و عمومی و صدا و سیما به عنوان مهم‌ترین کانال‌های فرهنگ‌ساز که روند کلی فرهنگ‌سازی رسانه را بر عهده دارند باید با ساخت فیلم و سریال‌های تلویزیونی با مذموم ایثار و شهادت در این امر وظیفه خود را به درستی به ثمر بنشانند.
موسوی در پایان ذکر کرد: ایجاد یک سازمان تبلیغاتی کارآمد می‌تواند در ترویج این امر مقدس بسیار موثر باشد.
در ادامه بررسی هایمان در این رابطه با فرمانده ناحیه مقاومت بسیج سپاه محمودآباد هم گفتگویی کردیم.
سرهنگ پاسدار اسماعیل ابراهیم‌نژاد در رابطه با خلاقیت‌هایی که برای بنیادین ساختن فرهنگ ایثار و شهادت در جوانان باید به خرج داد گفت: اجرای برنامه‌های با کیفیت و اثرگذار در حوزه ایثار و دفاع مقدس و نشان دادن اعتقادات قلبی شهدا به حضور در جبهه حق علیه باطل، در راستای گسترش و ترویج فرهنگ فداکاری و شهادت در میان آحاد جامعه می‌تواند خلاقیتی نو همراه با ایده و نگاه تازه در بین جوانان باشد.
وی افزود: استفاده از ظرفیت و پتانسیل بالای جوانان نسل سوم ما در راستای فرهنگ‌سازی و دادن حس اعتماد به آنان قطعا می‌تواند تاثیر گذار باشد.
ابراهیم‌نژاد ادامه داد: ایجاد کارگروه‌های تخصصی همراه با نظارت بر ترویج فرهنگ ایثار می‌تواند باعث آماده سازی طرح‌های مناسب شود.
فرمانده سپاه محمودآباد اضافه کرد: برگزاری یادواره‌های شهدا در محلات، بازگو کردن خاطرات دفاع مقدس توسط راویان و اعزام اقشار مختلف جامعه خصوصا نسل نوجوان و جوان به اردوهای راهیان نور نیز اقدامات خوبی در این راستا محسوب می‌شود.
وی با اشاره به اینکه وجود معضلاتی باعث منتقل نشدن این فرهنگ به نسل امروز شده تصریح کرد: ایثار به معنای نثار و دوست داشتن چیزی و در راه آن از خود گذشتن است؛ ما هر سال با محرم، تاسوعا و عاشورا ناخودآگاه به فرهنگ ایثار و شهادت پیوند می‌خوریم اما به طور ملموس ایثار را به واسطه جهاد و شهادت شهیدان در زمان انقلاب و دفاع مقدس با آن آشنا شدیم؛ اگر درصدد آسیب‌شناسی در حوزه ترویج فرهنگ شهادت برآییم عدم آشنایی با روش‌ها و طرح‌های نو و مدرن در راستای تبلیغات بیشتر جلوه می‌کند.
وی در ادامه تاکید داشت: ما باید در جهت تداوم و عینیت بخشیدن به فرهنگ شهادت برنامه‌ریزی مناسب داشته باشیم تا با شناخت نقاط ضعف آن را به قوت و تهدید را به فرصت تبدیل کنیم.
ابراهیم‌نژاد متذکر شد: شهدا باارزش‌ترین سرمایه خود را که جانشان بود در راه اعتلای نظام و کشور فدا کردند و ما وظیفه داریم برای قدردانی از فداکاری آنها با اجرای طرح و برنامه‌ای مناسب قدردان باشیم.
وی عنوان کرد: بارزترین نمونه برای نشان دادن ایثار، جانبازان، آزادگان و بسیجیانی هستند که فداکارانه جان خود را در دست گرفتند و در ۸ سال دفاع مقدس جانانه برای حفظ این مرز و بوم گوش به فرمان امام ایستادند، چراکه امروز حضور آنان افتخاری برای ما بوده و هست.
فرمانده سپاه ناحیه محمودآباد در ادامه گفت: آنان به عنوان راویان ایثار می‌توانند با بیان خاطرات خود کمک بسیاری در ترویج فرهنگ شهدایی و عاشورایی داشته باشند.
ابراهیم‌نژاد در خاتمه ذکر کرد: با برنامه‌ریزی درست و استفاده از ظرفیت رزمندگان آن دوران، باید گامی محکم در راستای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت برای نسل سوم و آینده برداریم.
اما در ادامه ساده‌تر بگوییم؛ وقتی در مورد ایثار با نسلی که بعد از پایان جنگ به دنیا آمده‌اند یا جنگ را از نزدیک لمس نکرده‌اند سخن می‌گوییم یا سخنی می‌شنوند، ممکن است سوالات زیادی در اذهان آنها نقش ببندد، به همین خاطر بازشناسی و بازآفرینی ایثار برای بهره‌مندی از آن در شئون مختلف جامعه و همچنین زندگی اجتماعی نتایج بسیار مثبتی به همراه خواهد داشت.
بازشناسی و بازکاوی مولفه‌های فرهنگ ایثار و شهادت از این جهت اهمیت دارد که دریابیم به نیاز امروز نسل جوان و ذائقه‌های مختلف این نسل که با پیشرفت‌های حجیم و عظیمی مواجه هستند چگونه پاسخ بدهیم.
بدیهی است که اگر نتوانیم با جوان امروزی با زبان روز صحبت کنیم نتایج چندان خوشایندی را هم شاهد نخواهیم بود به ویژه اگر می‌خواهیم فرهنگ ایثار را با آنچه در ذهن آنها نقش بسته است به روزرسانی کنیم.
نسل امروز ما نیازمند فرهنگ ایثار و فداکاری است و ایثار اجتماعی ابزاری کاربردی برای تحقق این فرهنگ است و تحقق این مهم به تشریح مولفه‌های ایثار اجتماعی نیاز دارد و اگر نظریات در حوزه ایثار اجتماعی عملیاتی شوند بسیاری از مشکلات در حوزه‌های مختلف مرتفع خواهد شد.
فراز و نشیب‌های ایران در دهه‌های اخیر نشان داده که می‌توان با تکیه بر روحیه مشارکت، همدلی، فداکاری، ایثار و همبستگی اجتماعی و همچنین اتکا به ذخایر ارزشی، فرهنگی و تاریخی خود بر بحران‌ها غلبه کرد. در این راستا، یکی از موارد مهم، شناخت ظرفیت‌ها و توانمندی‌های ارزش‌آفرین جامعه و بهره‌گیری مناسب از آنها جهت حل مسئله است.
- نویسنده : امیرعباس رضاپور
- منبع خبر : محمودآباد آنلاین
