تالاب سرخرود چند هفته است که روزهای خوبِ زمستانی را با حضور قوهای مهاجر تصویر سازی می کند و فریاد دسته جمعی قوهای مهاجر هنوز در این تالاب شنیده می‌شود.در عین حال از صدای حاشیه های مربوط به ادعاهای اثبات نشده کشتار بیش از ۵۰۰ بال قو و عرضه لاشه این پرندگان در بازار پرندگان فریدونکنار هم بیش از یک ماه سپری می شود. در چنین شرایطی اما ساعات پایانی دیروز شنبه بار دیگر از قول یک فعال محیط زیست این ادعا مطرح شد که طی دو روز شکارچیان ۶۰۰ بال قو را در فریدونکنار شکار کردند ؛ اظهار نظری که بلافاصله در یک رسانه خارجی فارسی زبان نیز مورد توجه قرار گرفت و بازنشر شد.
البته این خبر در رسانه خارجی کاملا هدفمند و با سوءاستفاده محض بیان شد و بدون این که عنوان شود قوهای شکار شده سر بریده شده‌اند یا زنده به فروش رسیدند، با عکسی از لاشه پرنده‌های سر بریده شده در بازار پرندگان فریدونکنار منتشر شده است. اما در عکس خبری از قو یا لاشه آن نیست. حتی در خبر زمان مشخصی درباره این اتفاق بیان نشده و فقط به استفاده از قید زمانی «امسال» بسنده شده است. یعنی این اظهارنظر تکرار همان ادعاست که در دهه سوم آذر و چند روز پس از انتشار خبر کشف ۲۴ بال قو در حیاط خانه یکی از متخلفان در فریدونکنار مطرح شده بود.
از هفته نخست آذر قوها به دلیل کمبود غذا برای مدتی به دامگاه‌های اطراف تالاب سرخرود رفته بودند و در معرض شکار توسط صیادان نیز قرار گرفتند. خالی شدن غیرمنتظره تالاب سرخرود از قوها این نگرانی را ایجاد کرده بود که قوها شکار شوند. در حالی که حدود دو هفته از کوچ موقت قوها به دامگاه‌ها می‌گذشت، روز ۲۳ آذر انتشار خبر کشف ۲۴ قو از خانه یکی از متخلفان در فریدونکنار حساسیت به حضور نداشتن قوها در تالاب سرخرود را بیشتر کرد.
اما به فاصله کمتر از دو روز بعد از انتشار این خبر، موجی از خبرهای مربوط به کشتار ۵۰۰ بال قو در فریدونکنار و سرخرود منتشر شد. در همین روزها نیز انتشار آگهی‌های فروش قوهای زنده در فضای مجازی نگرانی دوستداران حیات وحش و محیط زیست را افزایش داد. اما با رهاسازی قوهای کشف شده در تالاب سرخرود و تامین ذرت و غذادهی مناسب در این تالاب به مرور قوهایی که به دامگاه‌ها رفته بودند بازگشتند و کم‌کم با اضافه شدن قوهای مهاجر دیگری که وارد مازندران می‌شدند، تعداد قوهای تالاب سرخرود به حدود ۲ هزار و ۵۰۰ بال نیز رسید.
تکرار یک ادعای مبهم
حالا در شرایطی که قوها در تالاب سرخرود وضعیت باثبات و آرامی را می‌گذرانند و دسته‌هایی از این پرندگان نیز تا کنون بازگشت به زیستگاه اصلی‌شان در سیبری را آغاز کرده‌اند، تکرار ادعایی مربوط به حدود دو ماه پیش آن هم با داده‌های مبهم و تصویری بی‌ربط به قوها می‌تواند ابهام‌برانگیز باشد و این شائبه و پرسش را ایجاد کند که بازنشر چنین ادعایی در شرایطی که قوها این روزها میزبان پرنده‌نگرها هستند با چه هدفی انجام می‌شود؟
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران درباره اظهارنظر مطرح شده توسط یکی از فعالان محیط زیست و بازنشر این ادعا در یک رسانه فارسی‌زبان خارج از ایران می‌گوید: انتشار این قبیل اخبار آن هم بدون این که سندی ارائه شود و تکرار آن‌ها با تصاویر غیرمرتبط و حساسیت‌برانگیز در شرایطی که قوها وضعیت خوبی دارند صرفا برای تشویش اذهان عمومی و دلسرد کردن جامعه از فعالیت‌های محیط زیستی انجام می‌شود.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی حساسیت جامعه و اقشار مختلف مردم نسبت به حیات وحش و محیط زیست را خوشحال‌کننده و سرمایه اجتماعی در حوزه محیط زیستی می‌داند و می‌افزاید: خوشبختانه در کشور ما طی سال‌های اخیر اتفاقات خوبی افتاده و با کمک سمن‌ها و رسانه‌ها مردم آگاه‌تر شده و حساسیت‌شان به محیط زیست بیشتر شد. این که جامعه به سرعت نسبت به این مسائل واکنش نشان می‌دهد برای ما ارزشمند است و یعنی به نقطه آرمانی نزدیک می‌شویم. اما سوءاستفاده از این حساسیت برای تشویش اذهان عمومی باید توسط رسانه‌ها و سمن‌ها و فعالان محیط زیست خنثی شود.
کم‌توجهی به کاهش آسیب‌ها
وی تصریح می‌کند: به هیچ وجه منکر وجود برخی چالش‌ها و آسیب‌ها در فریدونکنار نیستیم. اما برای ما کاملا مشخص است که یک عده در داخل و خارج کشور می‌خواهند مردم را نسبت به اقدامات محیط زیستی و تلاش‌هایی که انجام شده دلسرد کنند. امسال هم بلافاصله پس از این که خبر کشف ۲۴ بال قو را منتشر کردیم، برای تخطئه کردن زحمات محیطبانان جوسازی گسترده‌ای انجام شد.
این مسئول می‌افزاید: طی سال‌های اخیر با وجود همه محدودیت‌هایی که در فریدونکنار و سرخرود وجود داشت و دارد گام‌های خوبی برای مقابله با شکار و حفظ امنیت پرندگان برداشته شد. در حالی که طی ۲۰ سال دهه‌های ۷۰ و ۸۰ فقط دو عملیات جمع‌آوری دام‌ها در این منطقه انجام شده بود و به محیطبان‌ها اجازه حضور در دامگاه‌ها داده نمی‌شد، طی چند سال اخیر عملیات‌های متعددی در این زمینه انجام شد و شاهد جمع‌آوری دائمی بسیاری از دام‌های هوایی و غیرمجاز هستیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران خاطرنشان می‌کند: در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ با این که دستگاه‌های محلی و شهرستانی همکاری نمی‌کردند و حتی برخی مسئولان وقت به شدت با جمع‌آوری دام‌ها مخالف بودند، چندین عملیات داشتیم. امسال هم با وجود برخی کارشکنی‌های درون‌شهرستانی، از نظر حفاظتی فعالیت‌های همکاران ما تشدید شد و در غذادهی هم شرایط مطلوبی را شاهد هستیم.
ابراهیمی کارنامی خاطرنشان می‌کند: زمانی بود که دام‌های هوایی در طول حاشیه کمبرندی فریدونکنار مشاهده می‌شد. اما امروز خبری از آن حجم دام‌ها نیست. تعداد کرس‌ها نیز کاهش چشمگیری یافته است. البته معتقدیم حتی یک مورد دام غیرمجاز نیز زیاد است و باید تا حذف کامل دام‌ها و جایگزینی پرنده‌نگری در منطقه به جای پرنده‌کشی و منتفع کردن جامعه بومی از راه رونق پرنده‌نگری تلاش کنیم.
وی اظهار می‌کند: در حال حاضر حدود یکهزار و ۵۰۰ بال قو در تالاب سرخرود آخرین روزهای زمستان‌گذرانی‌شان را می‌گذرانند و استقبال مردم از پرنده‌نگری هم در این منطقه بالاست. در چنین وضعیتی بیان شرایط موجود قطعا بر تکرار برخی ادعاهای اثبات شده اولویت دارد. اگر هم دوستانی قصد کمک به ما را دارند با بیان این قبیل اظهارنظرها و جلب توجه رسانه ها آسیب را بیشتر می کنند. انتظار این است که برای بیان این اظهارنظرها بررسی لازم از دستگاه ها و مسئولان مرتبط را نیز داشته باشند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران می‌گوید: ما هم تایید می‌کنیم که تا نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم و هنوز چالش‌هایی در منطقه وجود دارد. وجود شکار را رد نمی‌کنیم. اما با همراهی خوب مردم، سمن‌ها و رسانه‌ها عرصه بر متخلفان تنگ‌تر شده است. بازنشر چنین خبرهایی بدون مستندات و با داده‌های مبهم و اشتباه هدفی به جز دلسوزی برای محیط زیست دارد.
هرچند صید و شکار هنوز در فریدونکنار انجام می‌شود و بازار پرندگان این شهر نیز همچنان برقرار است. اما اقدامات انجام شده برای کاهش صید و شکار را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. آن‌چه که به گسترش حاشیه امنیت برای پرندگان مهاجر این منطقه می‌تواند کمک کند نیز بیان واقعیت‌های موجود در منطقه اعم از اقدامات انجام شده، کارشکنی‌ها توسط برخی دستگاه‌ها و مسئولان محلی و شهرستانی و ارائه مستندات از تخلفات در حال انجام است.
- نویسنده : شقایق ناییجیان
- منبع خبر : ایرنا
